|
 |
B - Çocuk Sağlığı
Sağlık, sadece hastalık ve sakatlıkların olmaması değil, fiziksel,
mental ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Ulaşılabilir en yüksek
sağlık standardı ise ırk, din, politik inanç, ekonomik ve sosyal
farklılık gözetmeksizin tüm insanların en temel hakkıdır.
Koruyucu Çocuk Sağlığı
Aşılar:
Aşılar çocuk sağlığını ve yaşam süresini en çok etkileyen faktördür. Ucuz, etkili ve uygulanması kolaydır.
Genişletilmiş Bağışıklama Programı, boğmaca, difteri, tetanoz,
kızamık, kızamıkçık, kabakulak, tüberküloz, çocuk felci, hepatit B ve H.
influenza tip B’ye bağlı hastalıkları kontrol altına almak ve ortadan
kaldırmak amacı ile, hassas yaş gruplarına enfeksiyona yakalanmalarından
önce ulaşıp, bağışıklanmalarını sağlamak için yapılan aşılama
hizmetlerini içerir. Bağışıklama hizmetleri; koruyucu sağlık hizmetleri
içinde lokomotif işlevi görebilecek hizmetlerdendir. Bu durum, özellikle
risk yaklaşımı gereği öncelikli hizmet alması gereken çocuk ve annelere
aile planlaması, beslenme gibi diğer koruyucu sağlık hizmetlerinin
sunulması olanağını verir.
UÇM’nin Dünya Sağlık Örgütü İşbirliği Merkezi olarak amacı, bu
maliyet etkili yaklaşım konusunda ülkemizde, Doğu Avrupa ve Bağımsız
Devletler Topluluğu, Kafkaslar ve Balkan ülkelerine yönelik olarak orta
düzey bağışıklama program yöneticilerinin program yönetimi konusunda
bilgi ve becerilerini arttırmak, toplumda aşılama oranlarının
yükselmesini sağlamak üzere savunuculuk faaliyetlerini yürütmek ve yeni
geliştirilen aşılar konusunda hem sağlık profesyonellerini, hem de halkı
bilgilendirmektir.
UÇM, DSÖ’nün Aşı Tanıtımı, Savunuculuğu ve Eğitimi konusunda
İşbirliği Merkezi olarak, bu etkili yaklaşım konusunda Doğu Avrupa ve
Bağımsız Devletler Topluluğu, Kafkaslar ve Balkan ülkelerine yönelik
orta düzey bağışıklama program yöneticilerine beceriye dayalı program
yönetimi eğitimi düzenlemektedir.
Bu bağlamda, UNICEF Taşkent Ofisi ve DSÖ Taşkent Ofisi ile işbirliği
içinde ve Özbekistan Sağlık Hizmetleri Bakanlığı’nın tam desteği ile
25-29 Mart 2013 tarihlerinde, Taşkent-Özbekistan’da “Orta Düzey Yöneticiler için Bağışıklama Eğitimi Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir. Bu çalıştaya farklı bölge ve düzeylerden 33 yönetici katılmıştır.
Bu çalıştayın ana amacı bağışıklama kapsamını genişleterek ve sağlık
uzmanlarını ve yöneticilerini verimli program yönetimi konusunda
bilgilendirerek bağışıklama hizmetlerinin kalitesinin arttırılmasına
katkıda bulunmaktır.
“Orta Düzey Yöneticiler için Bağışıklama Eğitimi Çalıştayı”
DSÖ Avrupa Bölge Bürosu ve DSÖ Kiev Ofisi işbirliğinde 7-11 Ekim 2013 ve
14-18 Ekim 2013 tarihlerinde Kiev, Ukrayna’da iki çalıştay daha
düzenlenmiştir. Farklı bölge ve düzeylerden 55 yönetici bu çalıştaylara
katılmıştır.
“Orta Düzey Yöneticiler için Bağışıklama Eğitimi Çalıştayı” DSÖ
Avrupa Bölge Bürosu ve DSÖ Bakü Ofisi işbirliğinde 10-14 Kasım 2014
tarihlerinde Bakü, Azerbaycan’da bir çalıştay daha düzenlenmiştir.
Farklı bölge ve düzeylerden 25 yönetici bu çalıştaylara katılmıştır.
Avrupa Bağışıklama Haftası
UÇM (DSÖ İşbirliği Merkezi) Bilkent Üniversitesi Kütüphane
Müdürlüğünün desteği ile 22-27 Nisan 2013 tarihlerinde bir hafta süreyle
üniversite çalışanlarının ve öğrencilerinin bu konuda farkındalığının
arttırılması amacıyla bağışıklama hakkında bilgi ve materyalinin Bilkent
Üniversitesi Kütüphanesi girişinde sergilenmesini sağlamıştır. Hafta
boyunca kütüphane 20.276 kişi tarafından ziyaret edilmiştir.
Ayrıca, Ankara’da, birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan
sağlık personeline yönelik Bağışıklama konulu bir Konferans
düzenlenmiştir. Ulusal Bağışıklama Danışma Kurulu üyesi tarafından
verilen konferansa toplam 163 sağlık çalışanı katılmıştır.
Uluslararası Çocuk Merkezi (DSÖ İşbirliği Merkezi), Bilkent
Üniversitesi Sağlık Merkezi, Bilkent Genetik Topluluğu ve Toplumsal
Duyarlılık Projeleri desteği ile 2014 yılı Avrupa Aşı Haftası boyunca
üniversite çalışanlarının ve öğrencilerinin bu konuda farkındalığının
artırılması amacıyla bilgilendirici broşürler (Tetanos ve HPV aşıları)
ve posterler hazırlamıştır. Hazırlanan posterler Bilkent Üniversitesi
Sağlık Merkezine asılmış, Tetanos ve HPV aşıları broşürleri Bilkent
Üniversitesi çalışanlarına ve öğrencilerine dağıtılmıştır.
Ayrıca, Mardin’de, birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan
sağlık personeline yönelik Bağışıklama konulu bir Konferans
düzenlenmiştir. Ulusal Bağışıklama Danışma Kurulu üyesi Yrd. Doç. Sevtap
Güney tarafından verilen konferansa toplam 282 sağlık çalışanı
katılmıştır.
Bağışıklama konulu konferanslarımız farklı şehirlerde önümüzdeki yılda da devam edecektir.
UÇM Bakü Ofisi ile Azerbaycan’da Aşı Eğitimi
Zamanında yapılan aşıların çocukları erken yaşlardan itibaren
koruduğu ve hastalık salgınlarını önlediği bilinmektedir. Gelişmiş
ülkelerde araştırmacılar aşı ile önlenebilir hastalık salgınlarının
temel nedeninin aşıların zamanında yapılmaması olduğu sonucuna
varmışlardır. Geciken aşılamalara kısmen sağlayıcıların etkisiz
uygulamaları neden olmakta, ve bu da aşılama için fırsatların
kaçırılmasına yol açmaktadır. Kaçırılan aşılama fırsatları düşük aşılama
seviyelerinin tek önemli nedenidir. Kaçırılan fırsatların nedeni
sağlayıcıların optimum aşılama uygulamalarından çok aşıların geçersiz
nedenler yüzünden ertelenmesidir. Kaçırılan fırsatlar geciken
aşılamalara, eksik bağışıklamaya ve önlenebilir hastalıklara karşı
yetersiz korumaya neden olmaktadır.
Kaçırılan fırsatların nedenleri sağlayıcının aşılama takvimindeki ve
gerçek aşı yan etkileri hakkındaki bilgi eksiklikleri veya bu yan
etkilerin aşırı temkinli olarak yorumlanması ile bağlantılı olabilir.
Küçük hastalıklar gerçek bir yan etki olmamasına rağmen bazen kaçırılan
fırsatlar ile ilişkilendirilmektedir. Kaçırılan fırsatlar ayrıca
bağlantısı olmayan yan etkilerin ileri sürülerek aşı ihtiyacı olan
çocuğa aşı yapmayı reddetme durumunda ortaya çıkmaktadır. Pratisyen
hekimler ve çocuk doktorları temel aşılamanın gerçek yan etkileri
hakkında şüphelere sahip olabilirler.
Çocuk doktorları tarafından ateşin aşının bir yan etkisi olarak kabul
edilmesi daha yüksek aşılama uygulamaları ile ilişkilendirilmektedir,
veya tam tersi düşünülebilir.
Bu nedenle, aşılama kliniklerinin rutin uygulamalarda karşılaştığı
sorunlara ışık tutmak için bu bir günlük çalıştay organize edilmiştir.
Azerbaycan Sağlık Bakanlığı ve Uluslararası Çocuk Merkezi (UÇM) Bakü
Ofisinin koordinasyonunda 15 Kasım 2014 tarihinde gerçekleştirilen ve 32
çocuk hekiminin katıldığı bu çalıştayda ele alınan başlıca konular;
hasta kabulü ve taraması, aşıların uygulanması, aşı yönetimi,
dökümantasyon, bozuk aşı yönetimi ve raporlama, Bakü’de çalışan hekimler
için kaynaklar olmuştur.
Dr. Nasip Gulayev (Kıdemli Çocuk Hekimi, Sağlık Bakanlığı Danışmanı,
Bakü Çocuk Hastanesi Başhekimi) aşıların zamanında yapılmasının önemine
ve çocukların önlenebilir hastalıklara karşı korunması için kaçırılan
fırsatların en aza indirgenmesine ve aşılama programlarının başarısında
çocuk hekimlerinin rolüne vurgu yapmıştır.
Bu çalıştay’da aşılama kliniklerinin rutin uygulamalardaki hasta
kabulü ve taraması ile tavsiye edilen uygulama standartları arasındaki
bilgi eksikliği konusunu Yard. Doç. Dr. Sevtap Güney (Akdeniz
Üniversitesi Tıp Fakültesi, Antalya – Türkiye) katılımcılara
anlatmıştır.
Aşılama hakkında soruları veya kaygıları bulunan ebeveynler ile
iletişim stratejisi konusu Prof. Selda Bülbül (Kırıkkale Üniversitesi
Tıp Fakültesi, Çocuk Hekimliği Bölümü, Kırıkkale-Turkey) tarafından ele
alınmıştır.
Aşının uygulanması, aşıların depolanması ve dağıtımı, çalışanların
intibakının ve geliştirilmesinin önemi gibi genel aşılama uygulamalarına
ilişkin hatalar Dr. Guljan Dönmez (İl Sağlık Müdürlüğü,
Manisa-Turkey)ve Dr. Arzu Köseli (Kıdemli uzman, UÇM, Ankara -Turkiye)
tarafından anlatılmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü sağlık hizmetleri çalışanları ve yöneticilerinin
eğitim kalitesini arttırmak amacıyla “eğitimde yeni stratejiler” konulu
bir çalışma yapmasını ve bir uluslararası eksper katılımı ile bir
yönerge çıkarılmasını UÇM’den istedi.
DSÖ aşı programları ile sağlık hizmetleri çalışanları ve
yöneticilerinin hizmet-içi eğitim kalitesini arttırmak için
çalışmaktadır.
Bu bağlamda, DSÖ Genel Merkezi ve UÇM’nin işbirliğinde “Eğitim
Metodolojileri” konulu Uzman Danışma Kurulu toplantısı organize
edilmiştir. Bu toplantının gündemini özellikle kademeli eğitim ve eğitim
kalitesinin gelecekte nasıl arttırılacağı konusu oluşturmuştur. Uzman
Danışma Kurulu toplantısı 19-20 Kasım 2012 tarihlerinde UÇM’nde
uluslararası ve ulusal düzeyde tanınmış 20 uzman ve akademisyenin
katılımı ile gerçekleştirilmiştir.
Bu toplantıda, Eğitim Master Protokolu ve Eğitici El Kitabı’nın UÇM
tarafından hazırlanması için tavsiye kararı alınmıştır. Prof. Dr. Zafer
Öztek, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
ve Prof. Angela Kydd, University of West Scotland, danışmanlığında, UÇM
tarafından özellikle gelişmekte olan ülkelerde “kademeli geliştirilmiş
eğitim” (cascade plus training) stratejisi kullanılarak özellikle yeni aşıların eğitimini sağlamak üzere bir protokol ve eğitici el kitabı hazırlanmıştır.
ÇOCUK SAĞLIĞI PROGRAMININ YAYINLARI
Dünya Sağlık Örgütü’nün bir yayını olan ve Uluslararası Çocuk Merkezi tarafından Türkçe’ye tercüme edilen “Çocukların Hastane Bakımı Cep Kitabı”, 2009 yılında yine Uluslararası Çocuk Merkezi’nin girişimleri ile, farklı üniversitelerden ve Sağlık Bakanlığı’ndan uzmanlarla yapılan çalışmalar sonucunda Türkiye şartlarına göre uyarlanmış ve basılmıştır. Çok talep gören bu yayın yeniliklerle beraber yeniden basım için hazırlanmaktadır.
Orta Düzey Yöneticiler için Aşı Eğitici Eğitimi kapsamında eğitim modülleri İngilizce ve Rusça olarak hazırlanmıştır.
|
 |
|